Pozwy zbiorowe o odszkodowanie za hałas

19.07.2010 r. weszła w życie Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym przez poszkodowanych. Pojawiające się informacje wskazują na możliwość składania pozwów zbiorowych, również w sprawach o odszkodowania za hałas. Czy będzie to możliwe?

Dnia 19 lipca 2010 r. weszła w życie Ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym przez poszkodowanych. Pojawiające się na prawniczych portalach internetowych informacje wskazują na możliwość składania pozwów zbiorowych, również w sprawach o odszkodowania za hałas np. w obszarze ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Poznaniu. Jest to wskazanie konkretnego przypadku, jednak dotyczy to wszystkich osób, które posiadają lub będą posiadać nieruchomość w obszarach ograniczonego użytkowania ze względu na hałas. Techniczna zawiłość związku między prawem do odszkodowania i stanem budynku w OOU a możliwością uzyskania tego odszkodowania wymaga przedstawienia stanowiska w tej sprawie z punktu widzenia możliwości wykazania straty/szkody, utraty użyteczności produktu, jakim jest nieruchomość oraz zlokalizowane na niej budynki.

Ustawa o składaniu roszczeń w postępowaniu grupowym określa w sposób wyraźny konieczność ujednolicenia roszczenia, co nie jest możliwe w przypadku osób dochodzących odszkodowania za hałas. Nieruchomości są zróżnicowane pod względem wielkości i stanu zabudowy. Jako stan zabudowy należy tu rozumieć datę powstania obiektu, za czym idzie technologia jego realizacji i wykorzystanie konkretnych wyrobów budowlanych. Stan zabudowy to również starzenie się obiektu w czasie oraz faktyczny sposób aktualnego użytkowania. Zatem trudno byłoby znaleźć grupę osób, które posiadają takie same warunki utraty wartości nieruchomości. Parametry hałasu w środowisku są również elementem rzeczywistego stanu nieruchomości. W obszarach ograniczonego użytkowania hałas jest zróżnicowany w zależności od punktu lokalizacji. Szczególnie dla lotnisk poziom hałasu obciążający budynek, jaki rzeczywiście powoduje degradację, nie jest tożsamy z faktem lokalizacji nieruchomości w konkretnej strefie OOU.

Innym zagadnieniem technicznego dowodu jest wykazanie związku odszkodowania za wpływ hałasu wynikający z użytkowania innej nieruchomości z ustawą, która dotyczy roszczeń konsumentów. Z punktu widzenia zasad zrównoważonego budownictwa budynek to produkt, który zaspokaja konkretną potrzebę. Utrata jego wartości nie nastąpiła ze względu na wadę w procesie realizacji, jakiej dokonał dostawca produktu. Dostawcą produktu (na kolejnych etapach powstawania produktu) jest architekt i wykonawca, od których jest wymagana rzetelność pracy, jednak nie mają oni wpływu na sposób użytkowania sąsiednich nieruchomości. Przyczyną utraty wartości użytkowej nieruchomości w OOU ze względu na hałas jest działanie osób trzecich, użytkujących sąsiednie nieruchomości. Jest to ewidentne działanie warunków zewnętrznych środowiska, zatem technicznie nie można powiązać utraty wartości ze względu na hałas z produktem, jakim jest budynek oraz środowisko zbudowane. Osoba zanieczyszczająca hałasem środowisko - powód powstania OOU to nie dostawca produktu, lecz inny użytkownik. Można jednak dochodzić odszkodowania od zarządzającego środowiskiem zbudowanym za niespełnianie władzy właścicielskiej, czego efektem jest utrata wartości jednej nieruchomości na skutek działania innego użytkownika środowiska zbudowanego.

W świetle powyższej ustawy łatwiej będzie dostać odszkodowanie za hałas w pozwie zbiorowym od producenta kosiarki do trawy, suszarki do włosów, czy zarządzającego miejską komunikacją niż w przypadku powstania obszarów ograniczonego użytkowania ze względu na hałas.

Autor tekstu jest reprezentantem FABRYKI CISZY w KT 115 ds. Hałasu w Środowisku oraz KT 270 ds. Zarządzania Środowiskowego Polskiego Komitetu Normalizacji